Του Γιάννη Δ. Αδαμόπουλου, Προέδρου του ΔΣΑ.

Η οδυνηρή εμπειρία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου οδήγησε τις ευρωπαϊκές χώρες στη σκέψη της σφυρηλάτησης μιας οικονομικής συνεργασίας πάνω στη βάση της ανάπτυξης εμπορικών συναλλαγών, που θα δημιουργούσαν οικονομική εξάρτηση, αποτρέποντας τις συγκρούσεις μεταξύ κρατών. Η υπογραφή της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ανθρακα και Χάλυβα το 1951 αποτέλεσε τον προπομπό στην προσπάθεια επίτευξης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η μετέπειτα εξέλιξη της ΕΟΚ σε Ε.Ε. και η γεωγραφική της διεύρυνση (ενδεχομένως και εις βάρος της θεσμικής της εμβάθυνσης) αύξανε με την πάροδο του χρόνου και τις προσδοκίες για την ισχυροποίησή της σε διεθνές επίπεδο, μέσω της επίτευξης συνεργασίας και σύμπνοιας σε ζητήματα πολιτικού ενδιαφέροντος.

Η νεοπαγής Συνθήκη της Λισσαβώνας, το πλέον πρόσφατο θεσμικό στάδιο της πολιτικής ολοκλήρωσης, μοιάζει ξεπερασμένη από τα γεγονότα και νικημένη από τις προκλήσεις του διεθνούς περιβάλλοντος, αντιμετωπίζεται δε ήδη ως αντικείμενο αναγκαίας αναθεώρησης. Και τούτο, γιατί η νομισματική ενοποίηση, προϊόν και αυτή των «πολλών ταχυτήτων» στους κόλπους της Ενωσης, δεν μπόρεσε ποτέ να τεθεί υπό αποτελεσματική πολιτική διαχείριση που θα εξασφάλιζε πολιτική κυριαρχία επί των αγορών.

Μέσα σ’ αυτό το κενό πολιτικής βούλησης και καθοδήγησης, η πάλαι ποτέ ισχυρή Ευρωζώνη εμφανίζεται πλέον αδύναμη να αντιμετωπίσει τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση, η οποία εκκίνησε το 2007 από τις ΗΠΑ για να πλήξει στη συνέχεια επιμέρους χώρες, μεταξύ των οποίων και την Ελλάδα, δίνοντας αφορμές για την -πάντως όχι άδικη- στοχοποίησή τους, λόγω κακοδιαχείρισης των δημοσιονομικών τους.

Το ανεξέλεγκτα διογκούμενο χρέος της Ελλάδας, της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας, της Ισπανίας, της Ιταλίας έδωσε αφορμή στις λεγόμενες «αγορές» (τις όχι και τόσο ανώνυμες, καθώς ταυτίζονται με το σύνολο επώνυμων διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που ενεργούν ως δανειστές) να αυξήσουν τα επιτόκια δανεισμού σε ύψη απαγορευτικά. Ως συνέπεια, τα ως άνω κράτη - αδυνατώντας να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους- έφτασαν στα όρια της οικονομικής κατάρρευσης. Τότε ενεργοποιήθηκαν τα ευρωπαϊκά αντανακλαστικά και συγκρότησαν, με τα συμμετοχή του ΔΝΤ, τον περίφημο μηχανισμό στήριξης, δανειοδοτώντας τα αδύναμα κράτη-μέλη.

Σχεδόν ενάμιση χρόνο μετά ο μηχανισμός αυτός δείχνει να καταρρέει, συμπαρασύροντας δυστυχώς μαζί του το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Απέτυχε -τουλάχιστον στην περίπτωση της Ελλάδας (δίχως, ωστόσο, αυτό να δικαιολογεί αποξένωση της χώρας μας από την ευρωπαϊκή οικογένεια)- να αποτρέψει το, κατά γενική ομολογία, ακόμα υπαρκτό ενδεχόμενο της χρεοκοπίας. Ποια η αντίδραση των ισχυρών κρατών-μελών απέναντι στην εξέλιξη αυτή; Η απειλή εκδίωξης από την Ευρωζώνη όσων αντιμετωπίζουν δημοσιονομικά προβλήματα, η προαναγγελία της διεθνούς απομόνωσής τους και η ταυτόχρονη δημιουργία μιας νέας Ευρώπης δύο ταχυτήτων: των οικονομικά ισχυρών και των μη δυνάμενων να προσαρμοστούν στις δημοσιονομικές επιταγές.

Με άλλα λόγια, η Ε.Ε. μπροστά στην κρισιμότερη ίσως καμπή της ιστορίας της δειλιάζει, ξεχνά τους στόχους για τους οποίους δημιουργήθηκε και αποκηρύσσει την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών-μελών, γκρεμίζοντας το όνειρο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Εκτός βέβαια αν όσα ζούμε τελευταία χρησιμοποιηθούν σύντομα ως αφορμή για την επιβολή αυστηρών μέτρων δημοσιονομικής εναρμόνισης στο σύνολο των κρατών-μελών, απόλυτα ελεγχόμενων όχι πλέον σε εθνικό αλλά σε ευρωπαϊκό επίπεδο, υπό τη σκέπη μιας ενιαίας αρχής…

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" της 3-12-2011.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_03/12/2011_464884