Θέμα taboo, ενόψει εκλογών ή απλά αδιάφορο για πολλούς, οι αμοιβές και το καθεστώς απασχόλησης των Δικηγόρων και των ασκουμένων Δικηγόρων που συνεργάζονται με δικηγορικά γραφεία με την μορφή, βέβαια, της ανεξάρτητης συνεργασίας ή της έμμισθης εντολής τύποις, ως υπάλληλοι πλήρης απασχολήσεως ουσία; Είτε ισχύει το πρώτο είτε το δεύτερο, δεν νομίζω ότι πρέπει να μένει ασχολίαστο ή να μην τεθεί, τουλάχιστον, ως ζήτημα επί του οποίου πρέπει να πάρουν θέση, οι υποψήφιοι Πρόεδροι ΔΣΑ!

Οπότε ας ξεκινήσουμε βλέποντας τα δεδομένα:
32.000 περίπου αριθμοί μητρώων δικηγόρων στο Δικηγορικό Σύλλογο Αθήνας.
21.187 εξ αυτών είναι ενεργοί, με την έννοια, ότι αντιστοιχούν σε πρόσωπα που ασκούν το λειτούργημα. Τούτο στη θεωρία. Καθ’ όσον στη πράξη, όπως όλοι γνωρίζουμε, πολλοί έχουν εγκαταλείψει, δεν εργάζονται καθόλου ή κερδίζουν τα απαιτούμενα προς βιοπορισμό από άσχετα με τη δικηγορία επαγγέλματα.
Περίπου 4.000 απασχολούνται με σχέση έμμισθης εντολής.
Περίπου 9.400 ασκούν δικηγορία λιγότερο από 10 έτη. Σχεδόν 4.000 λιγότερο από 4 έτη.

Περαιτέρω:
«ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΘΗΝΩΝ
Απόφαση Διοικητικού Συμβουλίου της 4/7/2006.

Ο έμμισθος συνεργάτης δικηγόρος που παρέχει τις υπηρεσίες του σε άλλο δικηγόρο οφείλει να αμείβεται σύμφωνα με τους όρους που προβλέπονται στον ν. 1093/80 για τους έμμισθους δικηγόρους του Δημοσίου.

Σε κάθε περίπτωση ακόμα και αν η παροχή των υπηρεσιών δεν πραγματοποιείται κατά πλήρη απασχόληση η αμοιβή του συνεργάτη δικηγόρου δεν δύναται να είναι κατώτερη από το 75% της αμοιβής που προβλέπεται στον ν. 1093/80 και η οποία ανέρχεται σήμερα στο ποσό των 850 € για το δικηγόρο παρά Πρωτοδίκαις (χωρίς οικογενειακά βάρη και τίτλους μεταπτυχιακών σπουδών) και 1.050 € για το δικηγόρο παρ' Εφέταις. Για τους ασκούμενους δικηγόρους που εργάζονται σε δικηγορικά γραφεία, το ποσό αμοιβής δεν μπορεί να είναι κατώτερο των 600€»

Και αφού εξαντλήσαμε τους αριθμούς και τα καθεστηκώτα , ας έρθουμε στην σκληρή πραγματικότητα.

Όσοι ασκούν το ελευθέριο επάγγελμα, συντηρώντας δικό τους γραφείο, έχουν σαφώς τα θετικά και τα αρνητικά της επιλογής αυτής. Η ζημιά δικιά τους και το κέρδος επίσης, όλο δικό τους. Το «επιχειρηματικό» ρίσκο φαίνεται στην αρχή δυσβάσταχτο, σε κάθε περίπτωση επέρχεται ανακούφιση, με την λήψη η αμοιβή απ’ ευθείας από τον πελάτη…όταν βρεθεί αυτός.

Οι απασχολούμενοι ως έμμισθοι δικηγόροι, προστατεύονται, σχετικώς, με την υπαγωγή τους στις διατάξεις του ν. 1093/80.

Και έτσι απομένει η μεγάλη πλειοψηφία, που απαρτίζεται, ως επί το πλείστον από τους προαναφερθέντες 9.400 που διαβιούν ή πιο σωστά, προσπαθούν να διαβιώσουν, απασχολούμενοι ως συνεργάτες δικηγόροι, σε άλλους συναδέρφους.

Ας μιλήσουμε λίγο για τη τελευταία αυτή κατηγορία.

Χωρίς αυτά που θα ακολουθήσουν να ισχύουν σε όλα τα δικηγορικά γραφεία, καθώς υπάρχουν και φωτεινά παραδείγματα ουσιαστικών συνεργασιών, αποτυπώνεται αυτό, που είναι κοινό μυστικό ότι συμβαίνει, κατά κόρον, στις «μεγάλες δικηγορικές firmες».

• Σταθερό ποσό αμοιβής, μηνιαίως καταβαλλόμενο.
• Υποχρέωση προσέλευσης του εργαζομένου δικηγόρου στο γραφείο συγκεκριμένη ώρα. Αργοπορία, συνήθως συνοδεύεται με επίπληξη από τον εργοδότη δικηγόρο.
• Καθορισμός του χρόνου αδείας αναψυχής (εάν προβλέπεται τέτοια)από τον εργοδότη δικηγόρο.
• Παροχής της εργασίας υπό τις εντολές και οδηγίες του εργοδότη δικηγόρου, υπό το καθεστώς πλήρους εξάρτησης.
• Απαγόρευση παράλληλης ενασχόλησης με νομικές υποθέσεις που θα αποφέρουν κέρδος μόνον στον εργαζόμενο.
• Η δικηγορική αμοιβή επί υποθέσεως καθορίζεται από τον εργοδότη δικηγόρο και καταβάλλεται ολόκληρη σε αυτόν.

Καθόλου τυχαία δεν είναι η χρησιμοποίηση των όρων εργοδότης και εργαζόμενος. Και αυτό διότι, αν γινόταν αναλογική επίκληση των ανωτέρω ενώπιον δικαστηρίου, λ.χ. από δημοσιογράφο που συνεργάζεται με εκδοτικό οίκο με σύμβαση ανεξαρτήτων υπηρεσιών ή από πολιτικό μηχανικό που έχει συνάψει σύμβαση έργου με κατασκευαστική εταιρία, θα αναγνωριζόταν, ότι ανεξαρτήτως του ονόματος που έχουν δώσει τα μέρη στη σύμβαση, πρόκειται τοις πράγμασι για σύμβαση εξαρτημένης εργασίας και άρα εφαρμόζονται οι ευεργετικές διατάξεις του εργατικού δικαίου.

Στους δικηγόρους όμως, διατηρείται σήμερα η χαμένη αίγλη του «λειτουργού» και της «σχέσης έμμισθης εντολής». Στην ουσία βέβαια, λανθάνει εξαρτημένη εργασία. Και έτσι αφού δεν υπάρχει, τυπικά, σύμβαση εργασίας:

• Δεν καταβάλλεται η αποζημίωση των αρ. 3§ 1 ν.2112/1920 και αρ. 4 ν. 3198/1955 σε περίπτωσης απροειδοποίητης καταγγελίας
• Δεν τηρείται ωράριο, ούτε καταβάλλονται υπερωρίες
• Δεν καταβάλλονται δώρα και επίδομα αδείας.
• Δεν καταβάλλεται μισθός κατά τη διάρκεια της άδειας αναψυχής.
• Δεν υπάρχει δυνατότητα εγγραφής στον ΟΑΕΔ σε περίπτωση απόλυσης.

Η σούμα δείχνει πραγματικό καθεστώς πλήρους απασχόλησης, σε γυάλινο βαζάκι ανεξάρτητης συνεργασίας.

Λαϊκιστί, τα δικά μας δικά μας και τα δικά σας δικά μας.

Για τη δε φορολογική διευκόλυνση του εργοδότη, πλείστα τεχνάσματα:

• Έκδοση Α.Π.Υ. από τον εργαζόμενο στο όνομα του πελάτη του εργοδότη, για ποσό ή για μέρος ποσού που δεν έχει εισπράξει ο εργαζόμενος.
• Πληρωμή δια συμψηφισμού του ποσού μηνιαίου μισθού με τα επιμέρους ποσά γραμματίων προείσπραξης που έχουν εκδοθεί στο όνομα του απασχολούμενου κ.α.

Για καταβολή ασφαλιστικών εισφορών ούτε καν λόγος.

Όπως, αναφέρθηκε βέβαια υπάρχουν και εξαιρέσεις σε όλα αυτά. Απλά εξαιρέσεις...

Και αναρωτιέμαι, απευθυνόμενος, πρωτίστως, σε όσους προσδοκούν την διατήρηση του κανόνα και σε εκείνους που απλά αδιαφορούν:

Μήπως κλεισμένοι στη γυάλα της προσωρινής προσωπικής εξασφάλισης, αγνοείτε ότι στη σφαίρα κάθε κοινωνίας, πόσο μάλλον μικροκοινωνίας, η δημιουργία ρήγματος συνεπάγεται άναρχη επέκταση αυτού προς όλα τα σημεία της σφαίρας;

Μήπως, ήρθε η ώρα να πιέσουμε, ενόψει και της τροποποίησης του Κώδικα Περί Δικηγόρων για την παρέμβαση του νομοθέτη, ώστε να πάψουν οι προαναφερθείσες τακτικές;

Μήπως οφείλουμε να προλάβουμε το ωχρό νέφος της απελευθέρωσης, εξασφαλίζοντας τις αδύναμες πληθυσμιακές ομάδες του επαγγέλματός μας, πριν βρεθούμε, αναπόφευκτα, στη σκιά του;

Η επικείμενη, πλήρης κατάργηση των κατώτατων δικηγορικών αμοιβών, συνεπάγεται και κατάργηση των κατώτατων αμοιβών των συνεργατών Δικηγόρων και ασκουμένων Δικηγόρων;

Ενδείκνυται να κινηθούμε μεθοδικά προς της σταδιακή απελευθέρωση μέσω μέτρων που θα εγγυώνται την εύρυθμη λειτουργία του επαγγέλματός μας, με:

• Θεσμοθέτηση προκαθορισμένων τρόπων απασχόλησης και αμοιβής των συνεργατών δικηγόρων (λ.χ. Α. πλήρης δικηγορική συνεργασία κατά τρόπο που ομοιάζει σε υπαλληλική σχέση = πλήρης εφαρμογή Εργατικού Δικαίου, Β. ελεύθερη δικηγορική συνεργασία κατά τρόπο που ομοιάζει στη εργασιακή σχέση Διευθύνοντος Συμβούλου = απεριόριστο ωράριο κλπ, υποχρέωση καταβολής επιδομάτων, υποχρέωση αδείας, αυξημένες αποδοχές, Γ. σχέση ανεξάρτητης δικηγορικής συνεργασίας κατά τρόπο που ομοιάζει στην σύμβαση παροχής ανεξαρτήτων υπηρεσιών ή τη σύμβαση έργου)
• Δυνατότητα προστασίας των συνεργατών Δικηγόρων και των ασκουμένων Δικηγόρων, βάσει των διατάξεων του Εργατικού Δικαίου, όταν καταστρατηγούνται οι τελευταίες, δια λανθάνουσας εξαρτημένης εργασιακής σχέσης.
• Καθιέρωση υποχρέωσης υποβολής δήλωσης στο ΔΣΑ των συνεργατών ή απασχολουμένων σε κάθε γραφείο, δικηγόρων και ασκουμένων δικηγόρων και της φύσης της συνεργασίας
• Καθιέρωση υποχρέωσης ενημέρωσης ΔΣΑ για την εκδήλωση ενδιαφέροντος συνεργασίας, πριν την ανάρτηση αγγελίας σε δημόσιο χώρο, περιοδικό τύπο ή το διαδίκτυο.
• Προκατάθεση των συμφωνηθέντων μηνιαίων αποδοχών και των ασφαλιστικών εισφορών στα ταμεία του ΔΣΑ την τελευταία ημέρα κάθε ημερολογιακού μηνός.
• Συνεπής και ουσιαστικός πειθαρχικός έλεγχος.

Προτάσεις και λύσεις υπάρχουν. Η έλλειψη θέλησης όμως, θα μας οδηγήσει στην αυτόματη εφαρμογή των βασικών αρχών της οικονομίας σχετικά με τη προσφορά και τη ζήτηση…

Καλούνται προς απάντηση οι υποψήφιοι Πρόεδροι… εκτός από τον έναν, ο οποίος έχει ήδη απαντήσει μέσω του προγράμματός του κι έχει το σθένος να επιτρέπει την φιλοξενία τέτοιων λόγων, τέτοιες ημέρες, στον ιστοχώρο της προεκλογικής του εκστρατείας. Ονόματα δεν λέμε… ο νοών νοείτω…

 
Με τιμή,

Γιάννης Κάπος
Υποψήφιος Σύμβουλος ΔΣΑ
«Κοινωνία των Δικηγόρων»